Testo del discorso del presidente della Regione istriana Ivan Jakovčić tenuto in occasione della Giornata dello Statuto istriano

Poštovane vijećnice i vijećnici, Egregi consigliere e consiglieri,

Poštovani gosti, Egregi ospiti,

Poštovani svi prisutni, Egregi tutti presenti,

Kada smo prije desetak godina pisali i izglasali prvu verziju Statuta Istarske županije tadašnja je Skupština donijela dalekosežno vrijedan dokument. Polazeći od najvećih civilizacijskih vrijednosti: poštivanja sebi bližnjega ili modernim rječnikom rečeno poštivanja načela etničke, jezične i vjerske tolerancije te spolne ravnopravnosti Skupština Istarske županije u ovoj je Istarskoj sabornici usvojila danas to možemo slobodno reći, dokument koji u novijoj istarskoj povijesti ima posebno mjesto. Djelujući u vrlo turbulentnim i kontroverznim političkim vremenima čiji epilog i danas potresa političku pozornicu ovog dijela Europe treba istaknuti odlučnost i smjelost vijećnika Skupštine Istarske županije koji nisu htjeli pristati na smanjivanje ljudskih, a posebno manjinskih prava. Iz današnje perspektive činjenica da se radilo o obrani stečenih prava talijanske nacionalne zajednice kao i o još nekim bitnim istarskim vrijednostima netko može naše obilježavanje Dana Istarskog Statuta - La Giornata dello Statuto Istriano podcjenjivati, ali duboko sam uvjeren da je istina na našoj strani.

Manjinska prava, antifašizam i otvorenost na suradnju sa susjedima naša su temeljna opredjeljenja jučer i danas i dio su svih nas.

Pravna bitka koja se paralelno vodila s političkom bitkom bila je vrlo zahtjevna. Činjenica da se pri Ustavnom sudu Republike Hrvatske tada vodila velika pravna bitka pokazuje svu značajnost naših postupaka.

Sono trascorsi esattamente dieci anni dal giorno in cui lÂ’Assemblea della Regione Istriana - era infatti il 30 marzo 1994 - approvo` lo Statuto regionale che in tutti questi anni ha contrassegnato profondamente numerosi processi democratici, sia in Istria che al di fuori del nostro territorio. Ed e` proprio grazie al testo dello Statuto che durante questo ultimo decennio sono state accettate molte modifiche di legge che hanno contribuito a loro volta, ad una vita sociale molto piu` pacifica. Anche la Costituzione della Repubblica di Croazia ha dei valori intrinseci che verso la meta` degli anni novanta sono stati oggetto di profondi scontri politici e legali!

Treba podsjetiti da je tadašnji Statut Istarske županije Skupština donijela sa velikom većinom, jer je samo jedan vijećnik bio protiv, a jedan suzdržan. I to dokazuje koliko je jedinstvenosti bilo u našim čvrstim opredjeljenjima.

Nažalost, poslije toga je Ministarstvo pravosuđa ukinulo 36. članaka Statuta, od čega je Ustavni sud svojom odlukom u veljači 1995 god. prihvatio 18. članaka, a 18. članaka je potpuno ukinuo. Kako se većina ukinutih članaka odnosila na prava talijanske zajednice formalno ukinuti članci ipak nas nisu spriječili da u praksi sve vrijednosti žive. Tako se svatko mogao slobodno koristiti talijanskim jezikom u radu svih tijela Istarske županije, a i zastava Talijanske unije se nije micala sa sjednice Skupštine.

Vorrei ricordare in questa occasione come in un periodo di tempo particolarmente breve ci sia stato, potremmo dire, quasi un capovolgimento storico nel momento in cui lÂ’attuale premier croato, pochi giorni dopo la sua nomina, verso la fine dellÂ’anno scorso, ha visitato lÂ’Istria e si e` rivolto in italiano ai membri della nostra comunita` nazionale italiana. Se pensiamo che si tratta della stessa sfera politica che tento` di abolire in toto lo Statuto della Regione Istriana, dobbiamo ammettere che la nostra lotta di un decennio fa appare oggi ancor piu` giusta. Vogliamo percio` credere che gli inutili scontri e le costanti pressioni contro la cittadinanza e tutti noi in materia di valori europei fondamentali appartengano ormai al passato.

Političku i pravnu bitku za vrijednosti prvog Istarskog statuta smo dobili. Ustav i zakoni predviđaju praktički sve što smo htjeli, a mi smo na tragu toga u život pretočili naša načela.

Dame i gospodo, Signore e signori

Danas su pred nama novi, donekle i drugačiji izazovi. Pred našim očima proširuje se Europska unija koja postaje zajednica dvadeset i pet država. Velika i moćna zajednica kakve na prostoru europskog kontinenta još nije bilo. Europa za koju neki žele da bude Europa država, drugi Europa regija, treći Europa naroda, četvrti Europa građana, peti Europa velikog ekonomskog tržišta i mnogo još prijedloga i vizija. Vjerojatno su u pravu pomalo svi. Europa je sigurno sastavljena od država jer su to članice Europske unije, ali je nedvojbeno podijeljena i u regije koje čine njezinu fantastičnu raznolikost, kao što svatko razumije da je Europa istovremena i velika domovina svih nas Europljana. Trebamo snažno podržati napore Predsjednika Republike, Vlade i Sabora u ispunjenju svih preduvjeta za ulazak naše zemlje u Europsku uniju. Samo na taj način možemo zajamčiti stabilnu i sretnu budućnost generacijama koje dolaze.

La Regione Istriana ha fatto significativi passi in avanti anche in questo campo. La nostra adesione, molto precoce, allÂ’Assemblea delle Regioni Europee e` stato un atto simbolico ed eccezionale di accettazione della politica condotta in Istria. Qualcuno volle che la nostra entrata in questa importante organizzazione europea non governativa fosse un passo incostituzionale della Regione Istriana. Credo sia superfluo analizzare attualmente quanto corte fossero le vedute di alcuni e quanta invece la lungimiranza di altri. La collaborazione, aperta e ampia, della Regione Istriana con numerose regioni europee oggi ci dona i primi risultati concreti che non sono esclusivamente di carattere politico. Attualmente sono in fase dÂ’attuazione o dÂ’avvio numerosi programmi in collaborazione con varie regioni europee. LÂ’ulteriore avvicinamento della Croazia allÂ’Unione Europea, specie lÂ’acquisizione dello status di stato candidato, permettera` alle regioni che gia` vantano una fitta rete di rapporti interregionali, di acquisire piu` facilmente i mezzi di cui potremo disporre tutti noi.

U vrijeme velikih rasprava o europskom Ustavu trebamo svakako podržati napore da se taj Ustav - Konvencija napokon i donese. Želim istaknuti velike vrijednosti koje njime Europa prihvaća i nudi čovječanstvu. Želim posebno istaknuti naš angažman oko ovoga europskog Ustav u onom dijelu koji se tiče regionalizma. Uvjereni smo da je upravo regionalizam jedan od najboljih odgovora na mnoge probleme današnjice.

U tom kontekstu treba prihvatiti i najnoviju odluku Poglavarstva Istarske županije o osnivanju našeg regionalnog ureda u Bruxellessu, sjedištu Europske unije. Vjerujemo da ćemo na taj način ostvariti dvije zadaće. Iskoristiti ćemo naše institucionalno prisustvo u Bruxellessu za još tješnju suradnju s drugim regijama i biti na izvoru svih značajnih informacija. S druge strane to će svakako biti još jedan naš veliki doprinos naporima koje ulažu državne institucije u stvaranju preduvjeta za ulazak Republike Hrvatske u Europsku uniju.

Još jedan značajan međunarodni projekt je u fazi pripreme. Polazeći upravo od naših vrijednosti zapisanim u svojedobno napadanom Statutu Istarske županije tj. potrebi stvaranja Euroregije Istre na temeljima Europske povelje o transgraničnoj suradnji Vijeća Europe, danas Predsjednik regije Friuli-Venezia Giulia, uz našu svesrdnu podršku, priprema institucionalnu suradnju: Istarske županije i Primorsko-goranske županije iz Hrvatske, Regije Friuli-Venezia Giulia i Regije Veneto iz Italije, gradova i općina iz zapadnog dijela Slovenije te Land Karnten iz Austrije. To je novi model, novi način povezivanja prostora koju su u različitim povijesnim trenucima živjeli zajedno.

Također, pripremamo susret hrvatskih županija na kojemu ćemo pokušati dogovoriti temeljna načela za izradu novoga Zakona o lokalnoj i područjnoj (regionalnoj) samoupravi. Decentralizacija i jačanje ovlasti županija, gradova i općina kroz načelo supsidijarnosti bit će temelji novoga zakona. Uvjereni smo da svaka županija u Hrvatskoj s više ovlasti i prihoda može puno više učiniti za skladniji i brži razvoj zemlje.

Poštovani, Egregi

Poznato vam je da su Poglavarstvo i Skupština istarske županije u ovom mandatu pokrenuli ili realizirali niz projekata.

Dopustite mi da danas ponovno istaknem značaj kojega pridajemo osnivanju Sveučilišta u Puli. Smatramo da je upravo najveći strategijski interes Istre osnovati sveučilište kako bi time ostvarili pravo na skokovit, ali i sveobuhvatan razvoj. Razvoj Istre i konkurentnost našeg gospodarstva i cijele zajednice nezamisliv je bez snažnog uporišta u znanju, a Sveučilište je upravo okosnica stjecanja znanja. Stoga, očekujemo od Vlade i Sabora Republike Hrvatske da još ove godine donese sve zakonske pretpostavke kako bismo pristupili osnivanju Sveučilišta u Puli.

Un altro progetto di cui siamo particolarmente fieri e` la pubblicazione dellÂ’enciclopedia istriana. Nel secolo che abbiamo alle spalle furono svariati i tentativi in tal senso ma nessuno, purtroppo, ebbe successo. Possiamo gioire sinceramente del fatto che entro la fine dellÂ’anno terremo tra le mani la nostra prima enciclopedia regionale. E` il nostro piccolo contributo alla conoscenza reciproca, al sapere di tutti noi, come pure a una migliore conoscenza dellÂ’Istria da parte di quelli che ci vogliono conoscere.

Jučer smo u Puli predstavili nove web stranice Istarske županije koje smo pripremali skoro dvije godine. Na sedam stotina stranica zanimljivog i korisnog sadržaja građani Istre i čitavog svijeta moći će kada god zažele doći do svih informacija o nama. To je još jedan način kojim želimo postići otvorenost i iskrenu komunikativnost s građanima.

U vrijeme kada brzina informacije vrijedi puno vjerujemo da time pomažemo našim građanima i svim subjektima da se lakše nose u vremenu mondijalizacije. Ovo je prvi naš veliki projekt u korištenju novih tehnologija, a u pripremi je još nekoliko.

Se lo Statuto della Regione Istriana fu, un decennio fa, il precursore di molte soluzioni attuali, del nostro presente, credo con fermezza che tutti i programmi che creiamo oggi e tutte le visioni che proponiamo e per le quali cerchiamo dei sostenitori, abbiano il diritto di vedere la luce del giorno.

Želimo živjeti bolje, želimo živjeti sigurnije i sretnije. S više ljubavi, više razumijevanja i više tolerancije u našoj Istri.

Grazie e Buona Giornata dello Statuto della regione Istriana.

Hvala i svima želim sretan dan Istarskog Statuta.

Ivan Jakovčić

Župan istarske županije/Presidente della Regione istriana

Poreč-Parenzo, 30. 03. 2004.